Wat is een ABC XYZ-analyse?

Slim voorraadbeheer draait om inzicht. Niet alle producten in je magazijn zijn even belangrijk of even voorspelbaar, en dat vraagt om een strategie die daarop inspeelt. De ABC XYZ-analyse helpt je om grip te krijgen op je voorraad, kosten te verlagen en je magazijn efficiënter in te richten.

In deze blog lees je wat de methode inhoudt, hoe je ‘m toepast, en hoe een ERP-systeem zoals Microsoft Dynamics 365 Business Central dit proces voor je automatiseert.

De ABC-analyse: de basis

De ABC-analyse is een klassieker in voorraadbeheer en logistiek. Het principe komt voort uit de 80/20-regel (Pareto-principe): 20% van je producten zorgt vaak voor 80% van je omzet of winst.

Op basis daarvan verdeel je artikelen in drie categorieën:

• A-artikelen: Hoge waarde of omzet, vaak beperkte aantallen. Deze verdienen de meeste aandacht.
• B-artikelen: Middelmatige waarde en vraag; belangrijk, maar minder kritisch.
• C-artikelen: Lage waarde of zelden verkocht. Hier kun je met lagere voorraden of langere levertijden werken.

Een veelgebruikte verhouding is 20–30–50% (A–B–C).

Praktische toepassing in je magazijn:
A-producten leg je bij voorkeur dicht bij het pakstation of op de meest toegankelijke locaties. C-artikelen mogen juist verder weg liggen, zodat je looproutes kort blijven voor de meest verkochte producten. Een efficiënte ABC-indeling van je magazijn dus.

De XYZ-analyse: voorspelbaarheid & variabiliteit

Waar de ABC-analyse kijkt naar belang, kijkt de XYZ-analyse naar voorspelbaarheid van vraag.

• X-artikelen: Stabiele vraag, goed voorspelbaar.
• Y-artikelen: Wisselende vraag, met duidelijke seizoenspatronen.
• Z-artikelen: Onregelmatige, moeilijk te voorspellen vraag.

De indeling baseer je op de variatie in verbruik, vaak berekend met de coëfficiënt van variatie (standaarddeviatie ÷ gemiddeld verbruik). Hoe kleiner deze waarde, hoe stabieler de vraag.

De XYZ-analyse is waardevol, omdat ze voorkomt dat je te veel of te weinig voorraad aanhoudt bij artikelen met grillige vraag.

De ABC XYZ-combinatie: de 9-box classificatie

Door ABC en XYZ te combineren, krijg je een 9-box analyse met negen categorieën (AX, AY, AZ, BX, BY, BZ, CX, CY, CZ). Zo kun je zowel de belangrijke als de voorspelbare artikelen identificeren. Met deze indeling zie je in één oogopslag waar je voorraadgeld vastzit en waar risico’s liggen.

Hoe voer je een ABC XYZ-analyse uit (stappenplan)

Stap 1: Verzamel data
Verzamel verkoop- of verbruiksgegevens, artikelwaarden en voorraadniveaus.

Stap 2: Bereken en sorteer
Bereken de omzet of verbruikswaarde per artikel en sorteer van hoog naar laag.

Stap 3: Deel in ABC-klassen
Bepaal de drempelpercentages, bijvoorbeeld 20% voor A, 30% voor B, 50% voor C.

Stap 4: Bereken XYZ-variabiliteit
Meet de voorspelbaarheid van de vraag (coëfficiënt van variatie).

Stap 5: Combineer tot 9-box
Koppel de ABC- en XYZ-klassen en bepaal per groep je voorraadstrategie.

Stap 6: Actualiseer periodiek
Herhaal de analyse regelmatig (bijv. elk kwartaal) om veranderingen in vraag of assortiment op te vangen.

Veelgemaakte fouten:

• Alleen naar waarde kijken, niet naar vraagpatroon
• Verouderde data gebruiken
• Geen beleid koppelen aan de analyse

Praktische toepassingen in magazijn & voorraadbeheer

Met een ABC XYZ-analyse kun je:

• Je magazijnindeling optimaliseren (A/X-artikelen dichtbij, C/Z verder weg)
• Orderpicking en routing versnellen
• De juiste veiligheidsvoorraad per categorie instellen
• Leveranciersafspraken beter afstemmen op vraagpatronen
• Kosten verlagen door efficiëntere opslag en minder derving

De methode is simpel, maar super waardevol. Zeker als je ze combineert met actuele data en automatisering.

Integratie met ERP- of voorraadsoftware

Handmatig berekenen van ABC XYZ-classificaties kost tijd. Gelukkig kan moderne ERP-software zoals Microsoft Dynamics 365 Business Central dit grotendeels automatiseren.

Met Business Central kun je:

• Automatisch ABC- en XYZ-classificaties genereren op basis van realtime data
• Dashboards inrichten die je voorraadstructuur visueel tonen
• Periodieke herberekeningen instellen
• Direct koppelen aan inkoop, verkoop en magazijnlogistiek

Zo maak je van voorraadbeheer een continu proces in plaats van een momentopname.

Meer inzicht en minder voorraadstress met Business Central

De ABC XYZ-analyse is een waardevolle methode om structuur aan te brengen in je voorraadbeheer. Door te begrijpen welke producten belangrijk zijn én hoe voorspelbaar de vraag is, kun je slimmer inkopen, beter plannen en efficiënter werken.

Probeer Business Central nu 30 dagen gratis of plan een call met Sam voor persoonlijk advies en ontdek hoe je voorraadbeheer makkelijker én slimmer wordt!

Veelgestelde vragen (FAQ)

Moet je elke 3 maanden herclassificeren?
Idealiter wel, zeker bij seizoensgebonden producten.

Wat als een artikel van klasse verandert?
Laat Business Central dit automatisch signaleren, zodat je voorraadstrategie meebeweegt.

Hoe ga je om met nieuwe producten zonder historie?
Gebruik een vergelijkbare productgroep of schatting tot er voldoende data is.

Kun je de grenzen (80/15/5) aanpassen?
Ja, de verdeling hangt af van je branche en assortiment.

Wanneer is de ABC XYZ-analyse niet geschikt?
Bij zeer kleine assortimentsgroottes of producten met unieke projectvraag (zoals maatwerk).

ERP. MADE. EASY.
Dat is onze belofte aan jou. Wij geloven dat een ERP-systeem eenvoudig en toegankelijk moet zijn voor iedereen. We nemen de complexiteit weg en zorgen ervoor dat de overgang naar Business Central zo makkelijk mogelijk is voor jou en je bedrijf.
Met ABC E BUSINESS wordt ERP echt eenvoudig! Neem vandaag nog contact op en ervaar het zelf.